Энергетика және су саласындағы гендерлік теңдік: тәжірибе алмасу және одан әрі әрекет ету жоспарлары
2023 жылғы 23 ақпанда ZOOM алаңында энергетика және су салаларындағы гендерлік теңдік тақырыбында кезекті Green Webinar өтті. Іс-шара гендерлік теңдіктің негізгі аспектілерін және әйелдердің экономиканың осы стратегиялық маңызды салаларына қатысуын талқылау үшін жетекші сарапшыларды жинады.
Кездесу модераторы Гүлбазар Медиева вебинар гендерлік саясатты ілгерілетуде және әйелдер үшін қолайлы орта құруда маңызды қадам болатынын атап өтті. Ол сондай-ақ мемлекет Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың президенттік жастар кадрлық резервінің қатысушыларымен жақында өткен кездесуінде сөйлеген сөзін атап өтті, онда мемлекеттік қызметте гендерлік теңгерімді қамтамасыз ету қажеттігі атап өтілді. Мемлекет басшысының айтуынша, мемлекеттік аппараттағы әйелдердің үлесі шамамен 55%–. құраса да, басшы құрам арасында бұл көрсеткіш 39% - дан төмен.
Осы тұрғыда Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты Тау Нұргүл гендерлік саясат туралы Заңды қарау шеңберінде жүргізіліп жатқан жұмысты атап өтіп, экономиканың түрлі салаларындағы әйелдердің өкілдігін арттыру жөніндегі белсенді жұмыстың маңыздылығын атап өтті.
Академик, Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның, энергетикалық әйелдер клубының мүшесі Айзада Аққайсиева өз сөзінде Жасыл энергетиканың қарқынды дамуын және осы саладағы жедел шешімдердің қажеттілігін атап өтті, сондай-ақ әйелдердің энергетика саласында болуы туралы деректерді ұсынды, олардың әлемдік стандарттар бойынша маңыздылығын атап өтті.
«Qazaq Green» қауымдастығының Басқарма төрағасы Айнұр Соспанова энергетика саласындағы табысты бәсекелестік мақсатында әйелдер үшін STEM-білім берудің маңыздылығын айтты және Азия елдері арасында әйелдердің осы секторға қатысуының кедергілері мен мүмкіндіктері туралы зерттеу нәтижелерімен бөлісті.
«KAZENERGY» қауымдастығының атқарушы директоры Ақмұразина Ләззат экономикалық зерттеу институты жүргізген зерттеу бойынша ақпаратты ұсынып, 2023 жылы Қазақстан экономикалық қатысу және мансаптық мүмкіндіктер желісі бойынша 62-ші орынды және білім беру желісі бойынша 27-ші орынды иеленгенін атап өтті.
БҰҰ Тұрақты Үйлестірушісі Кеңсесінің экономисі Марат Шашкенов ТДМ 5-ке қол жеткізу және тең мүмкіндіктерді қамтамасыз ету қажеттілігі туралы айтып, БҰҰ-ның гендерлік теңдік бойынша іске асырылып жатқан бағдарламалары туралы ақпарат беріп, Қазақстан тең мүмкіндіктер критерийлері бойынша 146-дан 100-ші орынды иеленіп отырғанын атап өтті.
ҚР Президенті жанындағы Ғылым және технологиялар жөніндегі ұлттық кеңестің мүшесі, ХЖТИЖО жанындағы ҒТК сарапшысы Камшат Түсіпова әйелдердің су саласындағы ғылыми зерттеулерге қатысуы және су жөніндегі жобаларға гендерлік көзқарасты дамыту туралы айтып берді.
Даму жөніндегі Директор, New Energy Advancement Hub-NEAH Юлия Шамис халықаралық тәжірибемен бөлісіп, әйелдердің жел энергетикасына қатысу үлесі туралы айтып, ЖЭК және жасыл энергетика саласындағы әйелдердің үлесі 32% құрайтынын атап өтті және 2050 жылға қарай жасыл энергетикадағы жұмыс орындарының өсуі туралы болжамын атап өтті.
«Климат пен энергетикадағы әйелдер» (Армения) ҮЕҰ басшысы Нуне Саканян әйелдердің саяси құқықтары мен мүмкіндіктері туралы айтып берді, сондай-ақ энергетика мен су ресурстарындағы гендерлік саясат бойынша ұсыныстар берді, ерлер мен әйелдердің шығарындылары төмен салалардағы мүмкіндіктерге кепілді тең қол жеткізуі үшін гендерлік сезімтал оқыту және қайта даярлау бағдарламаларын әзірлеу идеясын алға тартты, сондай-ақ ірі компаниялардың ішінде және сыртында әйелдер желілік ұйымдарын құру бойынша ұсыныстар айтты.
Айта кету керек, 2020 жылы Қазақстанда алғаш рет сайлау тізімдерінде әйелдер мен жастарға арналған 30% квота енгізілді. Бұл заңнамалық бастамалар әйелдер мен жастардың қоғамның саяси өміріне белсенді қатысуына, сондай-ақ көппартиялық жүйені одан әрі қалыптастыруға ықпал ететін болады. Өз кезегінде, вебинарға қатысушылар осы бастаманы экономиканың салалық секторларында ілгерілету туралы ұсыныс енгізді.